1.ประวัติความเป็นมาของโครงการพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตน์ราชสุดาฯ

ความเป็นมา             สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถไปทรงเยี่ยมราษฎรทั่วทุกภาคของประเทศ ทรงพบปัญหาความทุกข์ยากของประชาชนด้วยพระองค์เอง โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนที่เป็นโรคขาดสารอาหารและมีมาตรฐานทางการศึกษาต่ำ ทำให้ไม่สามารถศึกษาหาความรู้ เพื่อกลับไปพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของครอบครัวและชุมชนให้ดีขึ้นได้             สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุรี จึงมีพระราชดำริให้ดำเนินงาน “ โครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ” ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๒๓ โดยพระองค์ทรงทดลองทำ โครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน เป็นโครงการแรก และผู้สนองพระราชดำริ ได้แก่ คณะทำงานโครงการพระราชดำริ ซึ่งเป็นบุคลากรสำนักพระราชวังร่วมกับบุคลากรจากหน่วยงานต่างๆ             ต่อมาในปี พ.ศ.๒๕๒๖ พระองค์ทรงมีพระราชดำริให้ดำเนินงาน โครงการส่งเสริมคุณภาพการศึกษาเพิ่มเป็นโครงการที่สอง และในปีเดียวกันนี้เอง โปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้าง “ ตึกโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน ” ขึ้นภายในสวนจิตรลดา เพื่อให้เป็นสถานที่ทำงานสำหรับคณะทำงานโครงการพระราชดำริสำนักพระราชวัง             สำนักพระราชวังในขณะนั้นได้มอบหมายให้งานสวนเป็นหน่วยรับผิดชอบดำเนินงาน ซึ่งต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๓๐ งานสวนได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะเป็นกองบำรุงรักษาราชอุทยาน และงานโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ให้อยู่ในความรับผิดชอบของฝ่ายพัฒนาและส่งเสริม กองบำรุงรักษาราชอุทยาน

แต่เนื่องจากกองบำรุงรักษาราชอุทยานมีภารกิจหลัก คือ การดูแลรักษาสวนในเขตพระราชฐานต่างๆ ประกอบกับงานโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ในขณะนั้นมีจำนวนมาก  โดยในปี พ.ศ. ๒๕๓๐-๒๕๓๑  ทรงมีพระราชดำริให้มีโครงการพัฒนาด้านอื่นๆ เพิ่มขึ้น ได้แก่ โครงการนักเรียนในพระราชานุเคราะห์ โครงการฝึกอาชีพ และโครงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ  ในปี พ.ศ.๒๕๓๓ ได้แก่ โครงการควบคุมโรคขาดสารไอโอดีน  ในปี พ.ศ.๒๕๓๔ ได้แก่ โครงการส่งเสริมสหกรณ์ และในปี พ.ศ.๒๕๓๙ ได้แก่ โครงการส่งเสริมโภชนาการและสุขภาพอนามัยแม่และเด็กในถิ่นทุรกันดาร             สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเล็งเห็นความสำคัญของการดำเนินงานโครงการพระราชดำริที่ได้ขยายตัวและมีการพัฒนาเพิ่มมากขึ้น จึงโปรดเกล้าฯ  ให้มีการจัดตั้ง “ สำนักงานโครงการส่วนพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมาร ี”  ขึ้นภายในบริเวณสวนจิตรลดา ให้เป็นที่ทำการใหม่แทนอาคารหลังเก่า (ตึกโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน)  ซึ่งแล้วเสร็จใน ปีพ.ศ.๒๕๓๕   และพระราชทานนามว่า  “ สำนักงานโครงการส่วนพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ”  ชื่อย่อคือ “ สสท. ”  ชื่อภาษาอังกฤษ คือ “ Office of H.R.H. Princess Maha Chakri Sirindhorn’s Projects ” ปัจจุบันสำนักงานโครงการฯ ได้ดำเนินงานโครงการพระราชดำริในพื้นที่ต่างๆ ทั่วทุกภาคของประเทศ โดยดำเนินงานร่วมกับหน่วยร่วมปฏิบัติทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค